केळी माहिती मराठी | Banana Information in Marathi

Banana Information in Marathi : केळी हे फळ आरोग्यदायी फळांच्या यादीत येते. केळी खाण्याचे फायदेही अनेक आहेत. त्याची चव गोड असते. बहुतेक लोक वजन वाढवण्यासाठी याचा वापर करतात. कारण ते तुमची नेट फॅट वाढवण्यास मदत करते. याशिवाय केळीची शेतीही केली जाते.

याशिवाय जगातील सर्वाधिक केळी युगांडामध्ये खाली जातात. येथे दरडोई केळी वापर दर एका वर्षात सुमारे २२५ आहे. आजच्या लेखात आपण केळीशी संबंधित सर्व माहिती जाणून घेणार आहोत. मला मनापासून आशा आहे की जर तुम्ही हा लेख पूर्णपणे वाचलात तर तुम्हाला केळीबद्दलची माहिती वाचण्यासाठी इतर कोणत्याही लेखात जावे लागणार नाही. चला तर मग प्रथम केळीच्या झाडाबद्दल आणि फळांबद्दल जाणून घेऊया.

केळी या फळाची माहिती – Banana Information in Marathi

इंग्रजी नाव :	Banana
हिंदी नाव :	केला
शास्त्रीय नाव :	Musa Paradisica

1. केळी झाडाची माहिती : केळीचे झाड आठ ते बारा फूट उंच असते. केळीचे पीक बाराही महिने येत असते. केळीच्या एका घडात तीनशे ते चारशे केळी तयार होतात.
2. पाने : केळीची पाने सरळ खोडातूनच येतात. ही पाने गुळगुळीत असून, आठ ते दहा फूट लांब असतात.
3. केळीचा रंग : कच्च्या केळीचा रंग हिरवा असतो व पिकल्यानंतर पिवळा होतो.
4. केळीची चव : केळीची चव गोड असते.
5. आकार : केळीचा आकार लांब असून, काही जाती लहान, तर काही भरपूर मोठ्या असतात.
6. केळीचे उत्पादन क्षेत्र : महाराष्ट्रात वसई, जळगाव, भुसावळ ही मुख्यत: केळीच्या पिकाची क्षेत्रे आहेत. केळीच्या उत्पादनात भारताचा जगात पहिला नंबर लागतो.
7. केळीच्या जाती : राजापुरी, सोनकेळी, बसराई, राजेळी, हरीसाल इ.
8. जीवनसत्त्व : केळीमध्ये ए, बी, सी, डी, ई, जी, एच् ही जीवनसत्त्वे मोठ्या प्रमाणात असतात. याशिवाय केळीमध्ये कॅल्शियम व मॅग्नेशियमचे प्रमाण फॉस्फरसपेक्षा अधिक असते.
9. केळीची उत्पादने : केळीचे वेफर्स, कच्च्या केळीची भाजी, कोशिंबीर, पावडर बनवतात, पिकलेल्या केळाचे शिकरण, फ्रूट सॅलड बनवतात. केळीमध्ये कॅल्शियमचे प्रमाण जास्त असल्याने हाडे बळकट होण्यासाठी लहान मुलांना केळी दिली जातात. वजन वाढविण्यासाठीदेखील केळी खाल्ली जातात. उपवासासाठी केळी खाल्ली जातात.
10. केळीचे फायदे : पिकलेली केळी व तूप खाल्ल्याने पित्तरोग दूर होतात, केळ्याच्या रसात मध घालून प्यायल्याने उलटी बंद होते. शुभकार्यात, धार्मिक कार्यात भोजनासाठी पूजेच्या ठिकाणी, केळीचे खुंट बांधतात. आंध्रप्रदेश, केरळ, महाराष्ट्रात केळीच्या पानांचा उपयोग देवाला नैवेद्य दाखविण्यासाठी तसेच भोजनासाठी करतात. केळी स्वस्त असल्याने सर्वसामान्यांना केळी खाणे परवडते; म्हणून केळीला ‘गरीबाचे फळ’ असे म्हणतात.
11. केळीची साठवण : कच्ची केळी अंधाऱ्या खोलीत झाकून ठेवून पिकवली जातात.
12. केळीचे तोटे : कच्ची केळी खाल्ल्याने पोट जड होते व फुगल्यासारखे वाटते. सर्दी झाल्यावर केळी खाणे योग्य नसते.

केळी झाडाची माहिती

केळीचे झाड हे मुसा प्रजातीतील एक वनौषधी वनस्पती आहे, ज्याच्या फळाला केळी म्हणतात. पापुआ न्यू गिनी या दक्षिणपूर्व आशियातील उष्णकटिबंधीय प्रदेशात प्रथम केळीची लागवड केली गेली. केळीची वनस्पती एक मोनोकोट आहे, ज्याची वंश मुसा पेरेड्सिका आहे.

त्यामुळे त्याचे वनस्पति नाव मुसा आहे, इंग्रजीत केळ्याला ‘बनाना’ म्हणतात. याचा सर्वात जुना पुरावा ४००० वर्षांपूर्वी मलेशियामध्ये सापडला. केळीची मुख्यतः फळे मिळविण्यासाठी लागवड केली जाते. याशिवाय फायबर मिळण्यासाठी आणि शोभेच्या स्वरूपातही ही झाडे लावली जातात.

केळीच्या रोपाची देठ सरळ असते. बाहेरून पाहिल्यास त्याची देठ खूप मजबूत दिसते. त्यामुळे या वनस्पतींना कधी कधी वृक्ष मानले जाते. पण प्रामुख्याने ते वनस्पतींच्या यादीत येते. त्याचे खोड (रोपाच्या मुळापासून वर आलेला भाग) आतून चाळले जाते, जे अनेक थरांनी बनलेले असते. ते पाण्यात बुडत नाही.

जातीनुसार त्याची उंची वेगळी असते. सर्वसाधारणपणे, केळीच्या खोडाची उंची सुमारे २-८ मीटर असते आणि त्याची पानांची लांबी ३ ते ५ मीटर असते. या पानांची रुंदीही सुमारे २ ते ५ फूट असते. या पानांची रुंदी जास्त असल्याने ती वाऱ्याने फाटते. जेव्हा पाने जुनी होऊ लागतात तेव्हा त्यांच्या कडा सुकतात.

केळीची फळे मधाच्या पोळ्यावर येतात, या मधाच्या पोळ्यावर हिरवी केळी गुच्छांमध्ये आढळतात, जी पिकल्यानंतर पिवळी पडतात. पण कधी कधी काही प्रजातींमध्ये असेही दिसून आले आहे की, मधाच्या पोळ्यावर पिकल्यानंतर केळीचा रंगही लाल होतो. सर्व फळे पिकल्यावर पोळ्या सुकायला लागतात. यानंतर पुन्हा नवीन हंगामात नवीन पोळा येतो.

केळीचे फळ येण्यापूर्वी त्यावर एक मोठे फूल येते, त्याच्या आत केळीचे अनेक छोटे छोटे बीन्स असतात. जे मोठे होऊन केळीच्या घडांमध्ये बदलते. हे एका पंक्तीच्या स्वरूपात लटकत वाढते त्यात सलग ५ ते १५ केळी असतात. केळ्याच्या या हँगिंग जेलला “केळीचे स्टेम” असेही म्हणतात.

केळीच्या काड्याचे वजन केळीच्या झाडाच्या प्रजातीवर अवलंबून असते. जर ही वनस्पतींची वाढणारी विविधता असेल, ज्यावर केळीचा आकार मोठा असेल, तर या देठाचे वजन ४० ते ६० किलो दरम्यान असते. एका केळीचे वजन सुमारे १०० ते १५० असते. केळीला एक बाह्य संरक्षणात्मक थर असतो जो फळाला झाकतो. या थराला केळीची साल म्हणतात. ज्याच्या आत एक मांसल खाद्य भाग असतो, जो आपण फळ म्हणून खातो.

केळी खाण्याचे फायदे व तोटे

केळी त्याच्या गुणांमुळे आणि चवीमुळे नेहमीच लोकांना प्रिय आहे. हे त्या निवडक फळांच्या यादीत येते, जे आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहेत. आपल्या शरीराला झटपट ऊर्जा देण्यासाठी देखील हे खूप फायदेशीर आहे. जर तुम्हाला तुमचे वजन कमी करायचे असेल किंवा वाढवायचे असेल तर केळी तुमच्या आरोग्यासाठी आणि शरीरासाठी फायदेशीर आहे. यामध्ये असलेले फायबर आपले पोट निरोगी ठेवते. याच्या आत मॅग्नेशियमचे प्रमाण देखील आढळते, जे मधुमेह कमी करण्यासाठी खूप उपयुक्त आहे. आता जाणून घ्या, केळी खाण्याचे फायदे आणि तोटे.

केळी खाण्याचे फायदे

1. हृदयाशी संबंधित आजारांमध्ये केळी खाणे खूप फायदेशीर आहे. यामध्ये पोटॅशियम भरपूर प्रमाणात आढळते, जे रक्त नियंत्रित करण्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. काही अभ्यासात असे आढळून आले आहे की जर शरीरातील पोटॅशियमचे प्रमाण कमी होऊ लागले तर रक्तदाब वाढू लागतो, ज्यामुळे हृदयविकाराचा धोका कायम राहतो.
2. केळी आपली पचनक्रिया मजबूत करते, त्यामध्ये मुबलक प्रमाणात फायबर आढळते. फायबरचे प्रमाण आपल्या पचनसंस्थेला सुरळीतपणे कार्य करण्यास मदत करते. त्यामुळे आपण जे अन्न खातो ते सहज पचते. याशिवाय बद्धकोष्ठतेची समस्याही याच्या सेवनाने दूर होते.
3. केळीमध्ये व्हिटॅमिन-बी6 आढळते. जे आपल्या मेंदूसाठी खूप फायदेशीर आहे. व्हिटॅमिन बी6 मेंदूला सतत सक्रिय राहण्यास मदत करते. जर शरीरात व्हिटॅमिन-बी6 ची कमतरता असेल तर त्यामुळे मेंदू कमजोर होऊ लागतो. त्याची कमतरता भरून काढण्यासाठी तुम्ही रोज एक केळी खाऊ शकता.
4. जेव्हा आपल्या शरीरात सेरोटोनिन आणि मेलाटोनिन यौगिकांची कमतरता असते, तेव्हा आपल्याला झोप न येण्याची समस्या उद्भवते. चांगली झोप घ्यायची असेल तर केळीचे सेवन करा. याशिवाय यामध्ये भरपूर मॅग्नेशियम असते, ज्यामुळे स्नायूंना आराम मिळतो. रात्री झोपण्याच्या सुमारे दोन तास आधी केळी खाऊ शकतो.
5. केळ्याचे सेवन आपल्या डोळ्यांसाठी देखील खूप फायदेशीर आहे. यामध्ये व्हिटॅमिन ए आढळते, जे आपल्या दृष्टीसाठी फायदेशीर ठरते. हे आपल्या डोळ्याच्या रेटिनामध्ये रंगद्रव्य वाढवते. त्यामुळे म्हातारपणामुळे ते अस्पष्ट दिसत नाही. याशिवाय इतरही अनेक पोषक घटक त्यात आढळतात. जे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत.
6. कधी कधी आपल्या शरीरावर एखादा कीटक चावतो, ज्याच्या चाव्यामुळे जळजळ होते आणि त्या ठिकाणी सूज देखील येते. तुमच्यासोबत कधी असे घडल्यास, चावलेल्या भागावर केळीची साल काही वेळ चोळा. यामुळे तुमची चिडचिड होणार नाही, तसेच सूजही संपेल.
7. जर तुम्हाला तणाव वाटत असेल तर त्यापासून मुक्त होण्यासाठी तुम्ही केळीचे सेवन करू शकता. यामध्ये व्हिटॅमिन-बी6 आणि कार्बोहायड्रेट्स आढळतात, ज्यामुळे तुम्हाला ऊर्जा मिळते. काही अभ्यासानुसार, असे मानले जाते की मेंदू व्हिटॅमिन बी 6 सह सक्रिय राहतो. त्यामुळे तणाव दूर होतो.
8. जर तुमचे वजन जास्त असेल आणि तुम्हाला वजन कमी करायचे असेल तर तुमच्यासाठी केळीपेक्षा चांगले फळ दुसरे काहीही असू शकत नाही. त्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात फायबर आढळते. जे कॅलरी न वाढवता तुमचे पोट भरते. आहारात केळीचे सेवन करू शकता. याशिवाय जर तुम्ही दुधासोबत केळीचे सेवन केले तर ते तुमचे वजनही वाढवू शकते. यासाठी तुम्ही चांगल्या प्रशिक्षकाचा सल्ला घ्यावा.
9. केळीमध्ये कॅल्शियम मुबलक प्रमाणात आढळते. कॅल्शियम हाडे मजबूत आणि निरोगी ठेवण्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. जर तुम्ही दररोज एक केळी खाल्ल्यास तुमच्या शरीरातील कॅल्शियम वाढते. ज्यामुळे तुमची हाडे मजबूत होतात.
10. जर तुम्हाला कोणत्याही कारणाने नशा झाली असेल. त्यामुळे तुम्ही यासाठी केळी वापरू शकता. जेव्हा तुम्ही दारूचे सेवन करता तेव्हा शरीरातील पोटॅशियम आणि सोडियमचे प्रमाण असंतुलित होते. त्यामुळे नशा आणखीनच वाढू लागते. यासाठी तुम्ही केळी खाऊ शकता. यामुळे शरीरातील पोटॅशियमचे प्रमाण वाढते, त्यामुळे नशा हलका होऊ लागतो. याशिवाय त्यामध्ये काही प्रमाणात सोडियम देखील आढळते.
11. केळी आपल्या दातांसाठीही खूप फायदेशीर आहे. आठवड्यातून तीन ते चार वेळा केळीची साल दातांवर चोळल्यास दात पांढरे होतात. त्यामुळे दातांची चमकही वाढते. दात पांढरे करण्यासाठी हा घरगुती उपाय आहे.
12. जर आपल्या शरीराची प्रतिकारशक्ती मजबूत असेल. त्यामुळे आपल्याला अनेक आजार लवकर होत नाहीत. यामुळे आपल्याला कोणत्याही प्रकारचा संसर्ग होण्याचा धोकाही नाही. जर तुमची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी असेल तर असे होऊ शकते की तुमच्यात व्हिटॅमिन ए ची कमतरता आहे. हे व्हिटॅमिन-ए रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत आणि निरोगी बनवते. यासाठी तुम्ही नाश्त्यात केळीचे सेवन करू शकता. त्यामुळे तुमची प्रतिकारशक्ती वाढते.
13. केळीमध्ये प्रति १०० ग्रॅम अंदाजे ८९ कॅलरीज असतात. जे आपली उर्जा वाढवण्यासाठी पुरेसे आहे. रोजच्या कामात कधी थकवा जाणवत असेल तर केळीचे सेवन करू शकता. याशिवाय तुम्ही केळीचा शेकही पिऊ शकता. त्यात कार्बोहायड्रेट, पोटॅशियम, प्रथिने इत्यादी अनेक पोषक घटक आढळतात. जे शरीराला त्वरित ऊर्जा प्रदान करण्यात मदत करते.

रात्री केळी खाण्याचे फायदे

1. केळी हे आरोग्यासाठी फायदेशीर मानले जाते, परंतु तरीही काही लोक रात्री केळी न खाण्याचा सल्ला देतात, कारण रात्री केळी खाणे आरोग्यासाठी चांगले मानले जात नाही. चला तर मग जाणून घेऊया रात्री केळी का खाऊ नये?
2. रात्री केळी न खाण्याचा सल्ला दिला जातो कारण त्याचा प्रभाव थंड असतो. त्यामुळे सर्दी-खोकला होण्याचा धोका असतो. याशिवाय केळी हे उशीरा पचणारे फळ आहे, ते खाल्ल्यानंतर तुम्हाला सुस्तीही जाणवू शकते.
3. आयुर्वेदिक वैद्य आणि डॉक्टर म्हणतात की जर तुम्ही पूर्णपणे निरोगी असाल. जर तुम्हाला खोकला किंवा सर्दी अशी कोणतीही समस्या नसेल तर तुम्ही रात्री केळीचे सेवन करू शकता. याशिवाय संध्याकाळी व्यायाम केल्यानंतर किंवा जिम केल्यानंतर तुम्ही केळीचे सेवन करू शकता किंवा केळीचा शेक बनवून ते पिऊ शकता. ते तुमच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.
4. रात्री झोपण्याच्या एक किंवा दोन तास आधी केळी खाल्ल्यास चांगली झोप येते. कारण केळ्याच्या आत भरपूर प्रमाणात पोटॅशियम असते, जे आपल्या स्नायूंना आराम देते.
5. जर तुम्ही कधीही जास्त मसालेदार अन्न किंवा कोणतेही झिंकयुक्त अन्न खाल्ले असेल. त्यामुळे तुमच्या छातीत जळजळ होऊ शकते. हे टाळण्यासाठी तुम्ही रात्री केळीचे सेवन करू शकता. छातीत जळजळ कमी करण्यासाठी हे फायदेशीर आहे.

केळीचा उपयोग

केळ्याचे आरोग्याशी संबंधित अनेक उपयोग आहेत. पण ते तेव्हाच तुमच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत जेव्हा तुम्ही ते योग्य पद्धतीने वापरता. अन्नासाठी केळीचा वापर कसा करावा हे जाणून घ्या.

केळीचा चहा

तुम्ही केळीच्या चहाचाही आस्वाद घेऊ शकता. ते बनवणे खूप सोपे आहे. यासाठी तुम्हाला सुमारे ४ ते ५ कप पाणी घ्यावे लागेल. कोणत्याही स्टीलच्या भांड्यात गरम करण्यासाठी ठेवा. पाणी उकळायला लागल्यावर केळीची दोन टोके केळीपासून वेगळी करा आणि केळी भांड्यात ठेवा आणि आणखी एक उकळी द्या. यानंतर तुम्ही हे पाणी गाळून त्यात मध टाकून पिऊ शकता. हे खूप चवदार आणि फायदेशीर आहे.

केळी शेक

केळ्याचा शेक हा सगळ्यांचा आवडता असतो. हे करण्यासाठी, आपल्याला आवश्यकतेनुसार एक किंवा दोन पिकलेली केळी घ्यावी लागतील. आणि जर तुम्हाला एक कप दूध घालायचे असेल तर तुम्ही ते घालू शकता. अन्यथा, तुम्ही शेक गोड करण्यासाठी मध देखील वापरू शकता. सर्व साहित्य एकत्र केल्यानंतर, ते ब्लेंडरमध्ये ठेवा. काही वेळ ब्लेंडर चालवल्यानंतर, जेव्हा ते चांगले मिसळले जाते, तेव्हा तुम्ही केळीच्या शेकचा आनंद घेऊ शकता. याशिवाय तुम्ही त्यात बर्फही टाकू शकता.

केळी खाण्याचे नुकसान

• तसे, केळी खाण्यात काही नुकसान नाही. योग्य प्रमाणात आणि योग्य पद्धतीने सेवन केल्यास. पण काही गोष्टी अशा आहेत, ज्या तुम्ही केळी खाण्यापूर्वी जाणून घेतल्या पाहिजेत.
• केळीमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर आढळते, जर तुम्ही केळीचे जास्त सेवन केले तर तुम्हाला पोटात गॅस आणि पोट फुगल्यासारख्या समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते.
• याशिवाय पोटॅशियम, झिंक आणि मॅग्नेशियमही केळीमध्ये मुबलक प्रमाणात असते. जर शरीरात या खनिजांचे प्रमाण जास्त असेल तर हायपरक्लेमियासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
• हे सर्व टाळण्यासाठी केळीचे सेवन नेहमी नियंत्रित प्रमाणात करावे. कारण कोणतीही वस्तू जास्त खाल्ल्यास नुकसान होते.

केळीबद्दल तथ्ये

• केळी उत्पादनात भारत प्रथम येतो.
• केळीचे उत्पादन करणारा भारतानंतर चीन दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
• कच्च्या केळीची भाजीही केली जाते. केळीच्या चिप्सही खूप प्रसिद्ध आहेत.
• केळीची साल नखांचे पुरळ घालवण्यासाठी खूप उपयुक्त आहे.
• जर तुम्ही केळी पाण्यात टाकली तर ते तरंगू लागते कारण त्यात ७५ टक्के पाणी असते.
• केळीची साले दातांवर चोळल्याने दातांचा पिवळसरपणा दूर होतो आणि चमक येते.
• केळी हे असे फळ आहे जे वर्षभर उपलब्ध असते.
• केळी हे एक स्वस्त फळ आहे.

वरील केळी या फळाची माहिती वाचून आपल्याला केळीचे फायदे तोटे आणि महत्व या लेखातून आपल्याला समजले असेलच. Banana Information in Marathi हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक व्हाट्सअँप आणि विविध सोशियल मेडिया शेअर करा. तसेच Information About Banana in Marathi हा लेख कसा वाटला व अजून केळीबद्दल काही माहिती पाहिजे असेल तर आपण Comments द्वारे कळवा.

Banana in Marathi या आम्ही दिलेल्या माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला Comment Box आणि Email लिहून कळवावे, तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू. अधिक माहितीसाठी भेट द्या www.marathime.com ला.

अजून वाचा :

• आंबा फळाची माहिती
• सफरचंद फळाची माहिती
• द्राक्ष फळाची माहिती 
• केळी फळाची माहिती 
• अननस फळाची माहिती
• पपई फळाची माहिती 
• पेरू फळाची माहिती
• सीताफळ माहिती
• रामफळ माहिती 
• जांभूळ फळाची माहिती 
• डाळिंब माहिती मराठी

केळी फळ FAQ